สรุปเหตุการณ์หมุดคณะราษฎรที่หายไปแบบเข้าใจง่าย

หลายคนน่าจะได้ยินข่าวเกี่ยวกับการหายไปของหมุดคณะราษฎรในช่วง 3-4 วันที่ผ่านมาและอาจจะยังพยายามทำความเข้าใจว่าทำไมเหตุการณ์นี้ถึงเป็นที่สนใจในวงกว้าง เรามีบทสรุปสั้นๆ ที่จะช่วยให้เข้าใจความสำคัญของเรื่องนี้ได้ง่ายขึ้น

หมุดคณะราษฎรคืออะไร

วันที่ 24 มิถุนายน 2475 เป็นวันสำคัญทางประวัติศาสตร์ที่ประเทศไทยเปลี่ยนการปกครองจากสมบูรณาญาสิทธิราชย์ สู่การปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข 

โดยเหตุการณ์นั้นเกิดขึ้นด้วยความพยายามของคณะราษฎรที่นำโดย พระยาพหลพลพยุหเสนา, นายปรีดี พนมยงค์, จอมพล ป.พิบูลสงคราม, หลวงประดิษฐ์มนูธรรม และนายควง อภัยวงศ์

หลังจากนั้นประมาณ 4 ปีในวันที่ 10 ธันวาคม 2479 ซึ่งตรงกับวันรัฐธรรมนูญในปัจจุบัน พระยาพหลพลพยุหเสนา ได้จัดให้หล่อสร้างหมุดทองแดงนี้ฝังไว้บนพื้นที่บริเวณลานพระบรมรูปทรงม้าฝั่งสนามเสือป่าเพื่อรำลึกถึงเหตุการณ์ในครั้งนั้น

โดยที่บนหมุดมีข้อความเขียนไว้ว่า “ณ ที่นี้ 24 มิถุนายน 2475 เวลาย่ำรุ่ง คณะราษฎรได้ก่อกำเนิดรัฐธรรมนูญ เพื่อความเจริญของชาติ”

เกิดอะไรขึ้นกับหมุดคณะราษฎร

เช้าวันที่ 14 เม.ย. ที่ผ่านมาได้มีการแชร์ผ่านโซเชียลมีเดียว่าหมุดคณะราษฎรได้ถูกแทนที่ด้วยหมุดอันใหม่ โดยทางสำนักงานเขตได้ยืนยันว่ารับรู้เรื่องนี้แล้วแต่ไม่รู้เห็นว่าใครเป็นคนทำ

บนหมุดอันใหม่นี้มีข้อความว่า "ขอประเทศสยามจงเจริญยั่งยืนตลอดไป ประชาสุขสันต์หน้าใสเพื่อเป็นพลังของแผ่นดิน ความนับถือรักใคร่ในพระรัตนตรัยก็ดี ในรัฐของตนก็ดี ในวงศ์ตระกูลของตนก็ดี มีจิตซื่อตรงในพระราชาของตนก็ดี ย่อมเป็นเครื่องทำให้รัฐของตนเจริญยิ่ง" ซึ่งเป็นข้อความที่อ้างอิงถึงพระคาถาบนตรา ดาราจักรี ของเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นมหาจักรีบรมราชวงศ์

หมุดคณะราษฎรหายไปไหน

นั่นคือสิ่งที่ทุกคนอยากรู้และหลายฝ่ายได้ออกมาเคลื่อนไหวให้ทางการตรวจสอบและนำหมุดคณะราษฎรกลับมา

แต่หลังจากที่ตัวแทนนักศึกษาและลูกหลานคณะราษฎรได้เข้าแจ้งความที่ส.น.ดุสิต ตามรายงานของคมชัดลึก พล.ต.อ.ศรีวราห์ รังสิพราหมณกุล รองผบ.ตร. กลับบอกว่า “หมุดคณะราษฎรอยู่ในบัญชีทรัพย์สินมรดก ซึ่งตามกฎหมายผู้ร้องทุกข์จะต้องเป็นผู้เสียหาย เป็นเจ้าของทรัพย์มรดก เจ้าหน้าที่ตำรวจจะดำเนินการให้”

ขณะที่สำนักข่าว Khaosod English ติดต่อเพื่อขอดูภาพจากกล้อง CCTV ของกทม. ก็ได้คำตอบว่าบริเวณนั้นไม่มีกล้องเพราะกำลังซ่อมถนนและทางเท้า

ทำไมเราต้องสนใจ

ไม่ว่าความคิดทางการเมืองหรือความเห็นต่อคณะราษฎรของคุณเป็นอย่างไร เราปฏิเสธไม่ได้ว่านี่คือความพยายามบิดเบือนประวัติศาสตร์ด้วยการทำลายหลักฐานเหตุการณ์สำคัญในอดีต

ในอีกแง่มันคือการที่ของมีค่าของสาธารณะถูกขโมยออกไปจากที่โล่งแจ้งที่ยังไม่สามารถหาผู้รับผิดชอบได้ และแสดงถึงความล้มเหลวในการดูแลทรัพย์สินของชาติที่ถึงตอนนี้ยังไม่มีหน่วยงานออกไหนมาแสดงความรับผิดชอบ ส่วนกรมศิลป์ได้ออกมาบอกว่าหมุดคณะราษฎรไม่ใช่โบราณวัตถุ

ในขณะที่กระแสข่าวการหายไปของหมุดคณะราษฎรยังทำให้ประชาชนชาวกรุงเทพฯ หันมาสนใจประวัติศาสตร์การเมืองไทยมากขึ้น มันยังทำให้เรามองเห็นปัญหาในด้านสิทธิการแสดงออกของประชาชน

เพราะล่าสุดจากที่นายศรีสุวรรณ จรรยา เลขาธิการสมาคมองค์การพิทักษ์รัฐธรรมนูญ ผู้ที่เรียกร้องให้หาหมุดกลับคืนมากลับถูกนำตัวไปยังค่ายทหารโดยไม่มีสาเหตุ

อ่านเพิ่มเติม 

ประชาไท: “หมุดคณะราษฎรอยู่ไหน” ศรีสุวรรณ ออกแถลงการณ์ทวงคืนหมุด หลังหายไปอย่างไร้ร่องรอย

Nation TV: ภาพชุด เปลี่ยนหมุดคณะราษฎร

BBC Thai: หมุดคณะราษฎรที่หายไป สะท้อนปัญหาอะไรในสังคม

มติชน: ด่วน! ทหารหิ้ว’ศรีสุวรรณ’เข้าค่าย หลังพยายามยื่นบิ๊กตู่ตรวจหมุดคณะราษฎรหาย